Các trường phái chính của Phật giáo (Tiểu Thừa, Đại Thừa, Kim Cang Thừa)
Các Trường Phái Chính của Phật Giáo
Sau khi Đức Phật nhập Niết Bàn, Phật giáo phát triển theo nhiều hướng khác nhau, dẫn đến sự hình thành ba trường phái chính:
Phật giáo Nguyên thủy (Theravāda - Tiểu Thừa)
Phật giáo Đại Thừa (Mahāyāna)
Phật giáo Kim Cang Thừa (Vajrayāna - Mật Tông)
1. Phật Giáo Nguyên Thủy (Theravāda – Tiểu Thừa)
Ý nghĩa tên gọi: Theravāda nghĩa là “Giáo lý của bậc Trưởng lão”, thường bị gọi là “Tiểu Thừa” (cỗ xe nhỏ), nhưng thuật ngữ này mang tính phân biệt và không chính xác.
Phạm vi ảnh hưởng: Chủ yếu ở các nước Nam Á và Đông Nam Á như Sri Lanka, Thái Lan, Myanmar, Lào, Campuchia.
Đặc điểm chính:
Coi trọng việc giữ gìn nguyên vẹn lời dạy của Đức Phật trong kinh điển Pāli.
Tập trung vào sự tự giác ngộ cá nhân, coi lý tưởng A-la-hán (Arhat) là mục tiêu tối thượng.
Nhấn mạnh vào Tam Tạng Kinh Điển (Tipitaka) và giới luật chặt chẽ.
Chủ yếu tu tập thiền định và giữ giới luật nghiêm khắc.
Hình thức tu hành: Tăng sĩ là trung tâm, đời sống xuất gia được coi trọng hơn cư sĩ.
2. Phật Giáo Đại Thừa (Mahāyāna)
Ý nghĩa tên gọi: Mahāyāna nghĩa là “Cỗ xe lớn”, hướng đến sự giác ngộ cho tất cả chúng sinh.
Phạm vi ảnh hưởng: Phát triển mạnh ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Tây Tạng.
Đặc điểm chính:
Mở rộng tư tưởng, không chỉ nhắm đến sự giải thoát cá nhân mà còn giúp đỡ tất cả chúng sinh giác ngộ.
Lý tưởng Bồ Tát (Bodhisattva) là trung tâm, khuyến khích hành giả phát tâm từ bi để cứu độ người khác.
Kinh điển phong phú, ngoài kinh điển Pāli còn có các kinh như Kinh Pháp Hoa, Kinh Đại Bát Nhã, Kinh Hoa Nghiêm…
Kết hợp nhiều phương pháp tu tập như Thiền định, Niệm Phật, trì chú, Mật Tông.
Các tông phái chính:
Thiền Tông (Zen, Chan, Thiền Việt Nam) – nhấn mạnh vào trực giác và thiền định.
Tịnh Độ Tông – thực hành niệm danh hiệu Phật A Di Đà để vãng sinh Cực Lạc.
Hoa Nghiêm Tông, Pháp Tướng Tông, Thiên Thai Tông – nghiên cứu triết học sâu rộng.
3. Phật Giáo Kim Cang Thừa (Vajrayāna – Mật Tông)
Ý nghĩa tên gọi: Vajrayāna nghĩa là “Cỗ xe Kim Cang”, một nhánh của Đại Thừa, phát triển các phương pháp thực hành bí truyền.
Phạm vi ảnh hưởng: Chủ yếu ở Tây Tạng, Nepal, Bhutan, Mông Cổ và một phần Nhật Bản (Chân Ngôn Tông).
Đặc điểm chính:
Nhấn mạnh vào các nghi lễ, thần chú, mandala, mudra, và truyền thừa bí truyền.
Tin vào sự hướng dẫn của Lạt Ma (Guru, Đạo sư) – người giúp hành giả đạt giác ngộ nhanh chóng.
Sử dụng nhiều phương pháp tu tập mạnh mẽ như thiền quán, trì tụng thần chú (mantra), ấn quyết (mudra), và quán tưởng.
Hệ thống kinh điển gồm các Kinh Mật Tông như Mật Điển Tây Tạng.
Các tông phái chính của Phật giáo Tây Tạng:
Nyingma – truyền thống lâu đời nhất.
Kagyu – nhấn mạnh thiền định và thực hành mật pháp.
Sakya – kết hợp triết học và Mật giáo.
Gelug – tông phái của Đức Đạt Lai Lạt Ma, nhấn mạnh vào trí tuệ và thiền định.
So Sánh Ba Trường Phái
Đặc điểm
Nguyên Thủy (Theravāda - Tiểu Thừa)
Đại Thừa (Mahāyāna)
Kim Cang Thừa (Vajrayāna – Mật Tông)
Mục tiêu tu tập
Trở thành A-la-hán (Arhat) – tự giác ngộ
Trở thành Bồ Tát để giúp tất cả chúng sinh giác ngộ
Giác ngộ nhanh chóng qua các thực hành bí truyền
Kinh điển chính
Tam Tạng Kinh Điển (Pāli)
Kinh Đại Thừa (Pháp Hoa, Hoa Nghiêm…)
Kinh Mật Tông (Mật Điển Tây Tạng)
Cách tu tập
Giữ giới, thiền định
Thiền, niệm Phật, trì chú, bố thí
Trì chú, ấn quyết, quán tưởng, yoga Mật Tông
Tôn thờ ai?
Đức Phật Thích Ca là trung tâm
Nhiều vị Phật và Bồ Tát như Quan Âm, A Di Đà
Phật, Bồ Tát, Đạo Sư, Hộ Pháp
Phạm vi ảnh hưởng
Đông Nam Á (Sri Lanka, Thái Lan, Myanmar…)
Đông Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam…)
Tây Tạng, Mông Cổ, Nepal
KẾT LUẬN
Ba trường phái Phật giáo có sự khác biệt về phương pháp tu tập nhưng đều chung mục tiêu cuối cùng là đạt đến giác ngộ và giải thoát khổ đau.
Phật giáo Nguyên Thủy tập trung vào sự tự giác ngộ qua thiền định.
Phật giáo Đại Thừa mở rộng hướng đến tất cả chúng sinh và phát triển nhiều tông phái.
Phật giáo Kim Cang Thừa kết hợp nhiều phương pháp bí truyền mạnh mẽ để đạt giác ngộ nhanh hơn.
Dù khác biệt, cả ba đều mang lại giá trị sâu sắc cho nhân loại.
Last updated
Was this helpful?
