Kỹ thuật tỉa cành, tạo hình, quản lý bóng râm
I. Ý nghĩa của việc tỉa cành, tạo hình và quản lý bóng râm
✔ Giúp cây cà phê sinh trưởng khỏe mạnh, thông thoáng, quang hợp tối ưu. ✔ Hạn chế sâu bệnh, nhất là bệnh thán thư, rỉ sắt, mọt đục thân. ✔ Tập trung dinh dưỡng nuôi cành, trái có hiệu quả. ✔ Giúp vườn cây đồng đều, dễ chăm sóc, thu hoạch, cơ giới hóa thuận lợi. ✔ Quản lý bóng râm hợp lý giúp điều tiết vi khí hậu, chống nóng, chống xói mòn, tiết kiệm nước tưới. ✔ Tạo điều kiện tối ưu cho việc ứng dụng hệ thống âm nhạc sinh trưởng lan tỏa đều toàn vườn.
II. Kỹ thuật tỉa cành, tạo hình
1. Nguyên tắc chung
✔ Tạo tán cân đối, thông thoáng, chiều cao hợp lý. ✔ Chỉ giữ lại số lượng cành và thân chính cần thiết. ✔ Loại bỏ các cành vô hiệu như:
Cành tăm (cành nhỏ, yếu).
Cành vượt (cành mọc thẳng đứng, cạnh tranh dinh dưỡng).
Cành sâu bệnh, già cỗi.
Cành mọc trong tán không có khả năng ra trái.
2. Các hình thức tạo tán phổ biến
Hình dù (bán cầu)
Giữ thân chính, cành cấp 1 phát triển xòe đều các hướng
Tán đều, dễ quản lý, ánh sáng và âm thanh lan tỏa tốt
Hình cây thấp
Khống chế chiều cao cây dưới 2,5m
Thuận tiện chăm sóc, thu hoạch, giảm chi phí
3. Kỹ thuật tỉa cành theo từng giai đoạn
✔ Cây con (sau trồng 6 – 12 tháng):
Khi cây cao khoảng 50 – 60cm, bấm ngọn để cây ra cành cấp 1 đồng đều.
Giữ lại 1 thân chính khỏe mạnh.
✔ Giai đoạn kiến thiết cơ bản (1 – 3 năm tuổi):
Loại bỏ chồi vượt, cành mọc dưới gốc, cành yếu sâu bệnh.
Định hình tán cây cân đối.
✔ Giai đoạn kinh doanh (sau 3 năm tuổi):
Tỉa cành sau mỗi vụ thu hoạch hoặc đầu mùa mưa.
Loại bỏ cành sâu bệnh, cành già, cành vô hiệu.
Khống chế chiều cao cây hợp lý (1,5 – 2,5m).
III. Kỹ thuật quản lý bóng râm
1. Vai trò của bóng râm
✔ Điều tiết ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm vườn cà phê. ✔ Chống cháy lá, héo cây, giảm thoát hơi nước. ✔ Giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng hàm lượng hữu cơ. ✔ Hạn chế xói mòn, rửa trôi dinh dưỡng. ✔ Tăng hiệu quả của hệ thống phát nhạc sinh trưởng (âm thanh lan truyền ổn định, không bị phân tán mạnh).
2. Lựa chọn cây che bóng phù hợp
✔ Các loại cây che bóng phổ biến: Muồng đen, muồng vàng, keo dậu, sầu đông, xoan, cây họ đậu… ✔ Tiêu chí lựa chọn:
Tán lá thưa vừa phải, dễ quản lý.
Ít rụng lá, rễ không cạnh tranh mạnh với cà phê.
Có khả năng cải tạo đất hoặc cung cấp phân xanh.
3. Bố trí và quản lý cây che bóng
✔ Khoảng cách trồng cây che bóng: 6 – 9m hàng đôi hoặc hàng đơn, tùy theo loại cây và mật độ vườn cà phê. ✔ Cắt tỉa cây che bóng định kỳ để duy trì ánh sáng hợp lý, tránh che phủ quá mức. ✔ Tán che bóng nên được khống chế để cường độ ánh sáng trong vườn đạt khoảng 50 – 60%. ✔ Không để cây che bóng mọc chen chúc, cản trở chăm sóc, thu hoạch và hệ thống âm thanh.
IV. Một số lưu ý khi thực hiện
✔ Dụng cụ tỉa cành phải sắc bén, khử trùng thường xuyên. ✔ Tỉa cành kết hợp vệ sinh vườn, thu gom cành lá thải bỏ. ✔ Sau khi tỉa cành, nên bón phân hữu cơ, phân vi sinh giúp cây phục hồi nhanh. ✔ Cắt tỉa kết hợp phát nhạc đúng thời điểm giúp cây thư giãn, tăng sức đề kháng. ✔ Hệ thống cây che bóng cần được quy hoạch từ đầu để kết hợp hài hòa giữa sinh trưởng cà phê, bảo vệ môi trường và hiệu quả phát nhạc trị liệu.
V. Kết luận
Tỉa cành, tạo hình và quản lý bóng râm là những biện pháp không thể thiếu để xây dựng vườn cà phê phát triển bền vững, năng suất cao, chất lượng tốt. Khi kết hợp đồng bộ với chăm sóc dinh dưỡng, tưới tiêu, che phủ và ứng dụng âm nhạc sinh trưởng, đây là nền tảng vững chắc cho mô hình cà phê sinh thái hiện đại, phù hợp triết lý "Nuôi dưỡng tâm hồn cà phê".
Last updated
Was this helpful?